تکنسین‌های باربری در رشت و باربری ساری، قوانین و مقررات حمل و نقل را با همکاری متخصصین باربری اهواز بیان می‌کنند
مقدمه
قوانین حمل و نقل و پیشرفت حمل و نقل، زندگی را برای انسان آسان كرده است.
جابه‌جایی سریع، انبوه و آسان مسافر و بار یكی از دستاوردهای این پیشرفت حمل و نقل است؛
اما این پیشرفت چنانچه با رعایت ضوابط ایمنی و استانداردهای فنی نباشد، می‌تواند مشكلات زیادی را به وجود آورد.
خسارات جانی و مالی فراوان و افزایش آلودگی هوا – به‌ویژه در شهرهای بزرگ- تنها بخشی از این مشكلات است.
برای آنكه مشكلات حمل و نقل را كاهش دهیم، ناچار به تدوین قوانین و مقرراتی هستیم كه اجرای تمام و كمال آن‌ها، ایمنی در حمل و نقل را افزایش می‌دهد.
انسان نیز به عنوان بهره‌بردار حمل و نقل در به وجود آمدن حمل و نقلی ایمن و كاستن از تصادفات و حوادث زیانبار، نقش به سزایی دارد.
در این مقاله ضمن آشنایی با برخی از قوانین و مقررات حمل و نقل بار و مسافر و برقراری ارتباط مؤثر در مشاغل حمل و نقلی، با ایمنی در راه و روش‌های كاهش آلودگی هوا آشنا می‌شویم.
تعاریف
آیا میدانید قانون چیست؟
آیین‌نامه‌ها برای چه تهیه می‌شوند؟
دستورالعمل‌ها چه كاربردی دارند؟
برای تعریف این واژه یك مثال ساده می‌زنیم:
فرض كنید در هنرستان شما به عنوان یك جامعه كوچك، هیچ قانون و مقرراتی وجود نداشته باشد.
هنرجویان هر ساعتی دلشان خواست بیایند و هر ساعتی خواست بروند،
هنرآموزان هم هر جور دلشان خواست و هرچه را دوست داشتند درس بدهند.
معلوم است كه چه اتفاقی میافتد.
هیچ‌کس هیچ چیزی یاد نخواهد گرفت.
پس قانون و مقررات برای نظم بخشیدن به جامعه و افزایش كارایی آن است،
کاردان‌های باربری چالوس و باربری سلمانشهر و از طرفی متخصصین اسباب کشی رشت و باربری نوشهر بیان می‌کنند که چه این جامعه كوچك باشد و چه بزرگ، هیچ جامعه‌ای بدون قوانین و مقررات، ضوابط و دستورالعمل‌ها نمی‌تواند به وظایف خود عمل كند و دیر یا زود از هم می‌پاشد.
حال با توجه به اهمیت و ضرورت قوانین و مقررات به تعریف هركدام می‌پردازیم.
قانون
مقرراتی است كه توسط نمایندگان مردم و در مجلس شورای اسلامی تصویب می‌شود.
رعایت قانون برای همه مردم لازم است،
همه در برابر قانون مساوی هستند.
هر چه قدر افراد جامعه قانون‌مدار باشند انسجام جامعه بیشتر است و كارها بهتر انجام می‌شود.
قانون معمولاً شامل دستورات كلی است و عمل نكردن به آن مجازات دارد؛
مانند قانون «ایمنی راه‌ها و راه‌آهن» كه اصلی‌ترین مقررات مربوط به ایمنی راه را بیان كرده است.
آیین‌نامه:
مقرراتی است كه توسط دولت تصویب می‌شود و به تشریح و توضیح قانون بالادستی می‌پردازد و در مقایسه با قانون از اعتبار كمتری برخوردار است؛
مانند «آیین‌نامه اجرایی قانون جلوگیری از آلودگی هوا» كه در آن راه‌های مقابله با آلودگی هوا و وظایف سازمان‌ها و نهادها را تعیین كرده است.
یا آیین‌نامه اجرایی نحوه انجام معاینه و صدور برگ معاینه فنی خودرو و یا آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی كه مقررات، تابلوها و علائم مربوط به رانندگی را مشخص كرده است.
دستورالعمل:
مقرراتی كه توسط وزارتخانه یا یك سازمان دولتی تهیه می‌شود و جنبه كاربردی دارد و به آن ضوابط هم میگویند و از لحاظ اهمیت بعد از آیین‌نامه است؛
مانند «دستورالعمل ماده 14 قانون زمین شهری» كه در آن ضوابط و مقررات مربوط به ماده 14 را به تفضیل و با جزئیات شرح داده است و یا «دستورالعمل جابه‌جایی محمولات ترافیكی» كه شامل مقررات مربوط به جابه‌جایی و حمل بارهای ترافیكی است.
ساختار سلسله مراتبی قوانین، آیین‌نامه و دستورالعمل‌های به ترتیب زیر است:
حمل و نقل نیز مانند بسیاری از موضوعات دیگر دارای قوانین و مقررات خاصی است كه طبقه‌بندی‌های مختلفی از آن وجود دارد،
یكی از این طبقه‌بندی‌ها به شرح زیر است:
قوانین مربوط به رانندگان:
شرایط و صلاحیت‌ها و الزاماتی كه یك راننده وسایل نقلیه باری و مسافری باید دارا باشد مشخص می‌کند؛
مانند دستورالعمل‌های آموزشی رانندگان یا دستورالعمل‌های كنترل ساعات كاری، استفاده از كارت هوشمند و كارت سلامت رانندگان.
قوانین مربوط به ناوگان:
شرایط ناوگان (وسایل نقلیه) را در هنگام تردد به‌ویژه در هنگام حمل و نقل مسافر یا بار مشخص می‌کند؛
یعنی وسیله نقلیه باید چه ویژگی‌هایی برای حمل بار یا مسافر داشته باشد؛
مانند الزامات استفاده از علائم هشداردهنده در وسایل نقلیه باربری، دارا بودن گواهی معتبر معاینه فنی؛ استفاده از تجهیزات ایمنی وسایل نقلیه؛ استفاده از علائم هشداردهنده در وسایل نقلیه باری.
قوانین مربوط به شرکت‌ها و مؤسسات:
قوانین در این بخش شرایط و ویژگی‌هایی كه شرکت‌های حمل و نقل باری و مسافری باید داشته باشند و وظایف آنان را مشخص می‌کنند؛
مانند قانون الزام شرکت‌ها و مؤسسات ترابری جاده‌ای به استفاده از صورت وضعیت مسافری و بارنامه و اصلاحیه آن، نحوه صدور و تمدید پروانه فعالیت شركت حمل و نقل؛ تعیین شرایط مدیرعامل و مدیران فنی شركت حمل و نقل.
قوانین مربوط به مراجع نظارتی:
انواع قوانین نظارتی مربوط به عملكرد رانندگان، سرنشینان وسایل نقلیه، متصدیان حمل و نقل زمینی، فعالان در حوزه حمل و نقل (شرکت‌ها و مؤسسات) مشمول این قانون می‌شود.
مانند قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی كه از مصادیق آن رسیدگی به انواع جرائم رانندگان، ضوابط تردد و توقف خودروها در معابر است.
تعریف مفاهیم مرتبط با ایمنی در حمل و نقل بر اساس نظرات خبرگان باربری بندرعباس و باربری بهشهر و متخصصین باربری جویبار
ایمنی در لغت به معنی مصونیت، ایمن بودن، امن و امان، سلامت و حفاظت است.
ایمنی در حمل و نقل شامل روش‌هایی است كه با به‌کارگیری آن‌ها، از صدمات وارده به كاربران (سواره‌ها، پیاده‌ها)، وسایل و تجهیزات حمل و نقل پیشگیری و حفاظت می‌شود.
مبحث ایمنی به علت ارتباط با جان انسان‌ها از اولویت خاصی برخوردار می‌باشد زیرا جان انسان مورد احترام است.
از آنجا كه انسان موجودی آسیب‌پذیر است رشد و توسعه حمل و نقل نیز باید در راستای ایمنی بیشتر انسان‌ها و وسایل نقلیه باشد.
از رایج‌ترین خطراتی كه در حمل و نقل ایمنی افراد را تهدید می‌کند، خطر مربوط به تصادف با وسایل نقلیه است.
ما تقریباً مجبور هستیم برای رفع نیازهای خود در شهر و یا بیرون از شهر رفت‌وآمد كنیم و از وسایل نقلیه عمومی یا شخصی استفاده نماییم؛
بنابراین اولین خطری كه ممكن است ما را تهدید كند تصادف با وسایل نقلیه است.
هنگام استفاده از وسایل نقلیه عمومی و شخصی (دوچرخه، موتورسیكلت، خودروی سواری)، حتی هنگام پیاده‌روی و عبور از خیابان، خطر تصادف، جان افراد را تهدید می‌کند؛
بنابراین ایمنی و استفاده از روش‌هایی كه بتواند خطرات احتمالی در حمل و نقل را كاهش دهد، بسیار مهم است.
در ارتباط با ایمنی در حمل و نقل مفاهیمی مانند حادثه، خطر، تصادف ترافیكی، شدت تصادف، نرخ تصادف وجود دارد كه در اینجا تعریف می‌شوند:
خطر:
شرایطی كه می‌تواند منجر به سانحه یا رخداد شود. این شرایط قبل از حادثه را در برمی‌گیرد.
حادثه:
اتفاق یا پیامدی كه در جریان انجام كار پدید آمده و با صدمات شغلی مرگبار یا غیر مرگبار همراه است.
تصادف ترافیكی:
برخورد یك وسیله نقلیه با وسیله نقلیه دیگر یا حیوان، انسان، اشیاء یا خروج وسیله نقلیه از جاده و یا واژگون شدن آن كه منجر به جرح، فوت و خسارت گردد.
نرخ تصادفات:
فرض كنید تعداد وسایل نقلیه كشور (الف) با كشور (ب) برابر است.
اگر تعداد تصادفات كشور (الف) به ازای هر صد هزار نفر جمعیت، دو برابر كشور (ب) باشد،
نرخ تصادفات این كشور نیز دو برابر كشور (ب) است.
شدت تصادفات:
به تصاویر فوق نگاه كنید، شدت تصادف در کدام‌یک بیشتر است؟ چرا؟
گاهی تصادف ترافیكی منجر به جراحت می‌شود كه جراحت نیز در بعضی مواقع منجر به فوت می‌شود؛
و گاهی منجر به خسارت مالی می‌شود، بدون اینكه فردی در آن صدمه دیده باشد.
میزان خسارت، جراحت مصدومان و تعداد فوت‌شدگان، شدت تصادف را مشخص می‌کنند.
در كشورهای توسعه‌یافته، استفاده از فناوری‌های جدید، آمار تصادفات و تلفات را تا حد زیادی كاهش دادهاست.
ولی متأسفانه در كشور ایران هنوز تلفات ناشی از تصادفات رانندگی از اصلی‌ترین عوامل مرگ‌ومیر محسوب می‌شود.
همانطور كه نمودار بالا نشان می‌دهد عوامل سواری و وانت، عابرین پیاده، موتورسیکلت‌ها، کامیون‌ها و وسایل مسافربری عمومی به ترتیب بیشترین نقش را در شکل‌گیری تصادفات جانی راه‌های برون‌شهری استان تهران در سال 1390 داشته‌اند.
از نكات مهم نمودار، سهم حدود 20 درصدی عابرین پیاده در این تصادفات است كه لزوم توجه ویژه به این گروه را بیش از پیش مشخص می‌کند.
در میان كشورهای جهان، ایران از جمله كشورهایی است كه آمار تصادفات جاده‌ای بالایی دارد.
طی سال 1394 تعداد تصادفات جاده‌ای كشور 101161 مورد گزارش شده.
آمار کشته‌شدگان ناشی از سوانح رانندگی در همین سال حدود 16584 نفر و آمار مصدومین ناشی از این سوانح 31307 نفر بوده است كه بسیار نگران‌کننده است.
این وضعیت زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود كه بدانیم حدود 15 درصد از هزینه‌های بهداشت و درمان كشور صرف تصادفات جاده‌ای می‌شود.
ایمنی در رانندگی
با رعایت نكات و قوانین و مقررات راهنمایى و رانندگى از سوى رانندگان و عابران، بی‌شک آمار این‌گونه حوادث كاهش خواهد یافت.
در حوزه حمل و نقل جاده‌ای در ایران بیش از 30 شغل و بالغ بر یك میلیون نفر شاغل وجود دارد؛
بنابراین در صورتی كه این تعداد افراد از آموزش‌های لازم و كافی برخوردار شوند،
تأثیر قابل‌توجهی در بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست‌محیطی و سلامت كشور خواهند داشت.
ایمنی در رانندگی به دلیل ارتباط با جان تعداد قابل‌توجهی انسان، برای وسایل حمل و نقل عمومی بسیار مهم‌تر است.
در ادامه نمونه‌هایی از عوامل مؤثر در ایمنی به تفكیك عوامل انسانی، عوامل مربوط به ناوگان و عوامل مربوط به راه و محیط آن بیان می‌شود.
عوامل ایمنی مربوط به انسان
در حوزه حمل و نقل، عوامل ایمنی مربوط به انسان شامل رعایت نكات ایمنی و پیروی از قوانین و مقررات توسط كاربران حمل و نقل (پیاده‌ها، سواره‌ها) است.
از طرفی آموزش نكات ایمنی به‌منظور حفظ سلامت پیاده‌ها به كاهش آمار تصادفات نیز كمك می‌کند.
به‌طور مثال آموزش عابرین به همراه داشتن اجسام رنگ روشن یا استفاده از لباس‌های رنگ روشن هنگام عبور در تاریكی شب به ایمنی و حفاظت آن‌ها كمك می‌کند،
یا آموزش استفاده از تجهیزات ایمنی برای رانندگی ایمن بسیار مؤثر است.
عوامل ایمنی مربوط به ناوگان و بار
علاوه بر رعایت دقت در رانندگی، استفاده از خودروی سالم و همچنین بارگیری مناسب نیز جهت افزایش ایمنی، ضروری است.
در این قسمت، نكات مربوط به بازرسی خودرو در مراكز معاینه فنی و نگهداری خودرو، توسط راننده، جهت سالم نگه‌داشتن آن مرور می‌شوند.
سپس نكاتی در مورد بارگیری مناسب و نكات ایمنی مربوط به بارها نیز بیان خواهد شد.
بدیهی است باید قبل از هر بار رانندگی نیز چراغ‌ها، ترمزها، فرمان، چرخ‌ها و لاستیک‌ها (صاف نبودن لاستیک‌ها و وجود لاستیك یدكى)، روغن ماشین، سیستم اگزوز، كمربندهاى ایمنى، برف‌پاک‌کن‌ها و شیشه‌شورها، شیشه‌های جلو و عقب، پنجره‌ها، چراغ‌های جلو و عقب و راهنما، راهنماها، آینه‌ها و … مورد آزمایش قرار گیرد.
حصول اطمینان از سلامت تجهیزات به‌خصوص برای اتوبوس و مینی‌بوس به دلیل جابه‌جایی تعداد بالای مسافر بسیار حائز اهمیت است.
معاینه فنی خودرو:
بررسی و تأیید رعایت ضوابط، مقررات و استانداردهای مربوط به وسیله نقلیه در مراكز مجاز مربوطه را معاینه فنی میگویند.
رانندگی با وسیله نقلیه‌ای كه برگ معاینه فنی معتبر نداشته باشد، ممنوع است.
دارندگان وسایل نقلیه مکلف‌اند وسیله نقلیه خود را برای انجام معاینه فنی در مراكز فنی مجاز تعیین شده حاضر کنند.
پس از كسب شرایط لازم، برگ یا برچسب معاینه دریافت نمایند.
این گواهی كه مدت اعتبار آن و مشخصات وسیله نقلیه در آن درج می‌شود
باید بر سطح درونی قسمت بالای سمت راست شیشه جلو و یا بر روی پلاك وسیله نقلیه، نصب یا قرار داده شود،
به نحوی كه برای كنترل مأموران راهنمایی و رانندگی و پلیس‌راه قابل دیدن باشد.
انواع وسایل نقلیه عمومی مسافربری و باربری در فواصل سه ماهه ملزم به مراجعه به مراكز معاینه فنی هستند،
مسئولیت انجام معاینات فنی خودروها در سطح كشور بر عهده وزارت كشور و به تبع آن شهرداری‌ها و همچنین وزارت راه و شهرسازی و به تبع آن سازمان راهداری است.
برخی مراحل انجام معاینه فنی خودرو عبارت است از:
- بازدید ظاهری و تشخیص اصالت خودرو
- تشخیص عیوب ظاهری
- كلیه تست‌های مكانیزه مربوط به خودرو (تست گازهای خروجی از اگزوز، تست میزان شدت نور چراغ‌های جلو و …)
در صورت قبول شدن خودرو در تست‌های مكانیزه، كار معاینه به اتمام رسیده است؛
اما در صورت داشتن عیب، خودروها پس از رفع عیوب باید دوباره به همراه داشتن مدارك به مركز مراجعه نماید.
